De aandacht voor de luchtkwaliteit binnen is de laatste jaren fel gestegen. Die toegenomen interesse is deels te wijten aan het coronavirus, maar ook los van de pandemie is ze volledig gerechtvaardigd. De luchtkwaliteit binnen heeft namelijk een effect op onze algemene gezondheid, en vervuilde lucht veroorzaakt of verergert problemen als astma, allergieën en chronische bronchitis. En als je weet dat de lucht thuis, in klaslokalen, op kantoor en in commerciële ruimtes tot vijf keer meer vervuild kan zijn dan buiten, dan weet je ook dat er werk aan de winkel is – en dat het misschien tijd is om een luchtreiniger te installeren.
Luchtreinigers en andere toestellen voor een gezond binnenklimaat
Veiligheid en hygiëne op de werkvloer
De oorzaken van luchtvervuiling binnen
Er zijn drie soorten ‘vervuilers’ van onze binnenlucht: biologische, fysische en chemische. Onder de eerste categorie vallen bijvoorbeeld virussen, bacteriën, schimmels, huisstofmijten en huidschilfers van mensen en dieren. Tot de fysische vervuilers horen onder meer vochtigheid, vezels (asbest, bijvoorbeeld) en stof. En sigarettenrook, gassen zoals koolstofmonoxide, vluchtige organische stoffen van bijvoorbeeld insecticiden en verf zijn tot slot belangrijke chemische vervuilers.
Meten is weten!
Benieuwd hoe het met de luchtkwaliteit in je gebouw gesteld is? Deze hulpmiddelen maken je wijzer.
1. De CO2-meter
Een CO2-meter of luchtkwaliteitsmeter meet continu de ppm (parts per million) CO2 in de lucht. Zo weet je meteen of er wel voldoende verse lucht de ruimte binnenkomt. Hoe groter de hoeveelheid CO2, hoe slechter het gesteld is met de binnenlucht. Het is dus zaak om de concentratie op elk moment zo laag mogelijk te houden: de overheid raadt aan om onder de 900 ppm te blijven.[1]
Als je een luchtkwaliteitsmeter koopt, dan kies je het best voor:
Een toestel dat met een kleurcode aangeeft wanneer de drempelwaarde overschreden is, omdat je dan sneller ziet of het misloopt. Bij sommige meters kun je zelf instellen wanneer ze rood moeten kleuren.
Een zelfkalibrerende meter. Een toestel moet namelijk gekalibreerd zijn om juist te meten. Bij nieuwe toestellen is de kalibratie altijd in orde, maar als de meter niet zelfkalibrerend is, dan moet je hem om de twee tot drie jaar zelf opnieuw kalibreren (tenzij de handleiding iets anders vermeldt).
Een meter met een ruim meetbereik (tot minstens 5.000 ppm), want in gemeenschappelijke ruimtes kan het CO2-niveau hoog oplopen.
Een kleine foutenmarge. Geen enkel toestel meet 100% juist, maar de afwijking – die vermeld staat op de technische fiche – mag zeker niet meer dan 10% bedragen.
Welke CO2-meter voor jou het beste model is, hangt af van de manier waarop je de meter wil inzetten. Wil je hem steekproefsgewijs gebruiken, dan is een tafelmodel dat je makkelijk kunt verplaatsen het handigst. Wil je de CO2-waarden in een bepaalde ruimte permanent meten, dan kies je beter voor een sensor die je aan de muur bevestigt.
Een CO2-meter installeer je in klaslokalen, werkplaatsen, op kantoor, … Zet of hang het toestel in het midden van de ruimte, op ongeveer anderhalve meter hoogte of (als er mechanische ventilatie is) op tafelhoogte. Kies nooit voor een plaats direct naast een deur, raam of ventilatierooster.
2. De hygrometer
Omdat ook de luchtvochtigheid bepalend is voor de luchtkwaliteit, doe je er goed aan het vochtgehalte te checken met een hygrometer. Als die een waarde aangeeft tussen de 40 en 60%, dan zit je goed.
Verluchten en ventileren
Het overheidsadvies voor de minimale luchtverversing per m3/u luidt als volgt:
een minimale luchtverversing van 30 m³/uur per persoon bij lichte fysieke werkzaamheden in bijvoorbeeld kantoorruimten
bij fysiek zwaardere werkzaamheden is 50 m³/uur de richtlijn
voor scholen is een minimale luchtverversing van 40 m³/uur aangeraden, maar 50 m³/uur is nog beter
op industriële werkplekken volstaat 50 m³/uur
De lucht verversen doe je door te verluchten en ventileren – en die twee termen zijn geen synoniemen.
1. Ventileren
Goed ventileren creëert een constante luchtdoorstroming en ververst de lucht in een ruimte 24 uur op 24. Je kunt ventileren door regelmatig een raam op een kier te zetten, maar een ventilatiesysteem werkt het efficiëntst. Een ventilatiesysteem A is niet actief gestuurd: verse lucht komt binnen via ventilatieroosters en verdwijnt via afvoerroosters. Een systeem D voert lucht mechanisch aan en af. Een ventilatiesysteem C is een combinatie: verse buitenlucht komt op een natuurlijke manier binnen, maar vuile lucht wordt weggevoerd via een luchtkanaal dat is aangesloten op een mechanisch ventilatiesysteem.
Ook als je een ventilator of airco gebruikt, moet je nog ventileren en verluchten met verse buitenlucht. Ventilatoren en de meeste aircosystemen halen hun lucht namelijk uit de binnenruimte. Je vermijdt sowieso beter dat er lucht rechtstreeks van de ene op de andere persoon wordt geblazen.
2. Verluchten
Ventileren is niet hetzelfde als verluchten. Verluchten betekent dat je in korte tijd heel veel verse lucht binnenbrengt, bijvoorbeeld door de ramen gedurende een kwartier wagenwijd open te zetten.
3. Te hoge CO2-waarden gemeten?
Als je luchtkwaliteitsmeter een te hoge CO2-waarde aangeeft, dan moet je:
meer ramen en deuren openzetten, of ze verder openzetten
controleren of je ventilatiesysteem wel naar behoren werkt en indien mogelijk in een hogere stand zetten
eventueel het aantal personen in de ruimte tijdelijk beperken
Lucht zuiveren met een luchtreiniger
Luchtzuivering doe je niet ter vervanging van, maar als aanvulling op, verluchting en ventilatie. Het houdt de lucht gezond en gaat virusverspreiding tegen. Er zijn verplaatsbare luchtzuiveringstoestellen op de markt die je kunt inzetten om de lucht in een bepaalde ruimte te zuiveren, maar ook toestellen die je op je ventilatiesysteem kunt aansluiten en exemplaren om aan de muur te bevestigen.
Let bij de aankoop van een luchtreiniger op:
afmetingen: er bestaan grote luchtreinigers en compactere modellen. Het spreekt voor zich dat je voor een kleine ruimte beter geen té groot toestel koopt.
geluid: let op het aantal decibel dat je luchtreiniger produceert, want je wil natuurlijk geen last hebben van het geluid (of lawaai).
snelheid: de meeste luchtreinigers hebben meerdere standen, zodat je ze harder kunt laten werken wanneer je luchtkwaliteitsmeter bijvoorbeeld in het rood gaat.
onderhoud: luchtreinigers hebben vervangbare filters. Die moet je elk jaar verversen voor een optimale prestatie, tenzij de handleiding iets anders voorschrijft.
gebruik: wil je niet alleen de lucht zuiveren, maar ook komaf maken met kwalijke geurtjes, dan moet je kiezen voor een luchtreiniger met koolstoffilter.
de ‘Clear Air Delivery Rate’ (CADR) of de ruimtedekking geeft het maximale oppervlak weer dat het toestel per uur kan reinigen. Dit is misschien wel de belangrijkste onderscheidende factor. Enkele voorbeelden:
Naam luchtreiniger: | Voor ruimtes tot: | Soort filter(s): | Afmetingen in cm (HxBxD): | Max. geluids-niveau in dB: | Aantal standen: | Functie controleren: | Functie zuiveren: | Functie filteren: | Functie parfumeren: |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
15 m2 | EPA11 | 18x22x22 | 32 | 1 | - | X | - | X | |
18 m2 | koolstof en HEPA | 52x33x18 | 40 | 4 | X | X | X | - | |
28 m2 | koolstof en HEPA | 64x40x21 | 50 | 4 | X | X | X | - | |
30 m2 | koolstof en HEPA | 57x35x10 | 64 | 5 | X | X | X | - | |
30 m2 | koolstof en HEPA | 39x22x20 | 30 | 3 | - | X | X | - | |
50 m2 | 360°, koolstof en HEPA | 40x26x30 | 62 | 5 | X | X | X | - | |
65 m2 | koolstof en HEPA | 50x53x23 | 67 | 5 | X | X | X | - | |
75 m2 | koolstof en HEPA | 50x35x22 | 22 | 4 | X | X | X | - | |
90 m2 | 360°, koolstof en HEPA | 67x47x28 | 64 | 5 | X | X | X | - | |
100 m2 | koolstof, HEPA en specifieke filters koolstof en HEPA | 71x38x38 | 48 | 3 | X | X | X | - | |
130 m2 | koolstof, HEPA en specifieke filters koolstof en HEPA | 50x88x23 | 68 | 5 | X | X | X | - | |
160 m2 | 360°, koolstof en HEPA | 73x56x63 | 61 | 4 | X | X | X | - |
[1] Bron: https://zorg-en-gezondheid.be/sites/default/files/atoms/files/Ventilatie_en_het_gebruik_van_de_CO2_meter_ter_preventie_van_verspreiding_van_Covid_19.pdf
Lucht bevochtigen of ontvochtigen
Tot slot kun je de vochtigheidsgraad van de binnenlucht eenvoudig regelen met een luchtbevochtiger of ontvochtiger.
Manutan helpt je graag
Tot zover onze tips om de luchtkwaliteit bij jou op kantoor, in de winkel, op de werkplaats of in de klas optimaal te houden. Alle hulpmiddelen die we zonet overliepen, vind je in onze webshop. Wil je meer weten over veiligheid en hygiëne op de werkvloer? Lees dan zeker de andere artikels op onze blog of contacteer de helpdesk voor meer informatie.
