In veel bedrijven worden dagelijks chemische, brandbare of gevaarlijke stoffen gebruikt en opgeslagen. Helaas houdt zulke stoffen bewaren risico’s in voor de medewerkers, de gebouwen én het milieu. Maar er bestaat een oplossing: de veiligheidskast, een kast die speciaal ontworpen is om gevaren zoals brand en explosies te voorkomen. De normen waaraan veiligheidskasten moeten voldoen, hangen af van de productcategorie waarvoor ze ontworpen zijn. In deze gids legt Manutan uit welke veiligheidskasten je nodig hebt om jouw gevaarlijke stoffen op te slaan.
Koopwijzer: kies de juiste veiligheidskasten met Manutan
Veiligheid en hygiëne op de werkvloer
Wat is een veiligheidskast?
Veiligheidskasten zijn brandwerend. Als de inhoud van zo’n kast vuur vat of ontploft, voorkomt ze dat de vlammen zich verspreiden of dat de explosie schade aanricht buiten de kast. Deze meubels moeten bepaalde kenmerken hebben.
Wat is het verschil tussen een veiligheidskast en een kast met vergrendeling?
Het verschil tussen deze twee kasttypes ligt voornamelijk in de normen waaraan ze moeten voldoen.
Veiligheidskasten moeten voldoen aan de geldende normen voor de opslag van gevaarlijke of licht ontvlambare producten: EN 14470-1, EN 14470-2, FM en EN 1363-1. Verderop in deze koopwijzer leggen we uit wat deze normen precies inhouden.
Kasten met vergrendeling zijn bedoeld om voorwerpen veilig achter slot en grendel te bewaren. Onder dit type vallen bijvoorbeeld de kasten voor diverse risico’s.
Om je te helpen de juiste kast te kiezen, heeft Manutan de kasten gegroepeerd per categorie van gevaarlijke producten.
Automatische vergrendeling: een specifieke eigenschap van veiligheidskasten
Het doel van een veiligheidskast is om de inhoud te isoleren als er in de buurt brand uitbreekt of als er een risico bestaat dat bepaalde producten reageren op overmatige hitte. Daarom is ze uitgerust met smeltveiligheden die worden geactiveerd bij een sterke temperatuurstijging.
Die werken als een branddetector en zetten de beschermingsmechanismen van de kast in werking. De kastdeuren sluiten automatisch, zelfs als iemand ze open heeft gelaten. De ventilatiekanalen worden automatisch geblokkeerd. De afdichting van de deuren zet uit door de warmte en isoleert de inhoud van de kast zo volledig van het vuur.
Het kan ook gebeuren dat er brand ontstaat in de kast zelf. Speciale veiligheidskasten die daarop voorzien zijn, isoleren de inhoud om te voorkomen dat het vuur zich in de rest van de ruimte verspreidt.
Ventilatie is cruciaal
In elke veiligheidskast is er ruimte om een technisch luchtverversingssysteem te installeren. Koop dus zeker ook de juiste filtercassette en vervang de filter regelmatig.
Je kunt de veiligheidskast ook aansluiten op het filtersysteem van je bedrijf. Het doel van die ventilatie is om te voorkomen dat de omgevingslucht aangetast wordt door de producten die in de kast liggen. Bepaalde stoffen kunnen er namelijk voor zorgen dat de lucht licht ontvlambaar of explosief wordt, dat ze gevaarlijk is voor de gezondheid van wie de kast opent of dat ze schadelijk wordt voor het milieu.
Als er zure producten in een stalen veiligheidskast liggen, voorkomt ventilatie dat er corrosie optreedt. Voor gewone opbergkasten (die niet aan een specifieke norm moeten voldoen) zijn ventilatiesleuven in de wanden en de deur voldoende.
Welke normen gelden voor de opslag van gevaarlijke producten?
Voor de opslag van gevaarlijke producten gelden er verschillende normen, waarvan de meeste internationaal van toepassing zijn.
De normen EN 11470-1 en EN 11470-2: brandwerendheid van buiten naar binnen
De Europese regelgeving vereist niet expliciet dat je gevaarlijke producten in speciale kasten moet bewaren. Wel moeten ze correct en veilig worden opgeslagen. Dit betekent dat je producten die op elkaar kunnen reageren niet op dezelfde plaats mag bewaren.
De normen EN 11470-1 en EN 11470-2 beschrijven de brandwerendheid van buiten naar binnen: om te voorkomen dat gevaarlijke of brandbare producten een explosie of brand veroorzaken, moeten ze in geval van brand worden geïsoleerd.
De norm EN 1363-1: brandwerendheid van binnen naar buiten
De nieuwe norm EN 1363-1 heeft betrekking op vuur dat zich van binnen naar buiten kan verspreiden. Het doel is om kettingreacties te voorkomen wanneer producten vuur vatten en de vlam overslaat op andere producten in de buurt.
De normen FM en COSHH
De FM-norm1 is een Amerikaanse norm en wordt dan ook vaak gebruikt door bedrijven waarvan het hoofdkantoor in de Verenigde Staten ligt. De COSHH-norm2is Brits en heeft betrekking op stoffen die gevaarlijk zijn voor de gezondheid.
Een product kan volgens meerdere normen gecertificeerd zijn om in verschillende landen aan de normen te voldoen.
Pictogrammen maken je wegwijs
Op etiketten en verpakkingen staan nuttige pictogrammen die aangeven in welke mate een product gevaarlijk is. Die informatie helpt je om het juiste kasttype te kiezen. Zorg er in elk geval voor dat je niet-compatibele productcategorieën nooit op dezelfde plaats bewaart. Voor veiligheidskasten voor corrosieve producten geldt een uitzondering: die zijn geschikt om zuren en basen in te bewaren. In dat geval heeft de kast twee afzonderlijke compartimenten, om incidenten te voorkomen.[1]
Wat zijn de risico’s voor wie de normen niet naleeft?
De veiligheidsmaatregelen naleven doe je eerst en vooral voor de veiligheid op het werk. Volgens de Europese richtlijn 89/391/EEG is het de verantwoordelijkheid van de werkgever om zijn medewerkers te beschermen en over hun veiligheid en gezondheid te waken.
Als er bijvoorbeeld brand uitbreekt, wordt de werkgever juridisch verantwoordelijk geacht voor de schade als hij geen gepaste oplossing heeft geregeld voor de opslag van gevaarlijke producten. Verzekeringsmaatschappijen zijn op dit gebied soms nog strenger dan de wet.
Criteria om de juiste veiligheidskast te kiezen
Ben je op zoek naar een veiligheidskast die aan al jouw behoeften beantwoordt? De volgende punten helpen je het juiste model te kiezen.
Aard van de opgeslagen producten
Zoals we eerder hebben aangehaald, moet de opslagplaats van gevaarlijke producten voldoen aan bepaalde normen en regels. Een van de vereisten is dat je ze opslaat in een kast die geschikt is voor de productcategorie.
Er zijn bijvoorbeeld kasten voor gewasbeschermingsmiddelen, kasten voor giftige producten en kasten voor vaten.
Het type veiligheidskast en het ventilatie- of luchtfiltersysteem zijn ook afhankelijk van de aard van de opgeslagen producten.
Duur van de brandwerendheid
De vereiste brandwerendheidsduur (15, 30, 60 of 90 minuten) hangt af van de evacuatietijd en de tijd die de hulpdiensten nodig hebben om ter plaatse te komen. Die informatie vind je meestal in de naam van de kast, na de norm waaraan ze voldoet.
Bijvoorbeeld: veiligheidskast EN 14470-1 - 30 minuten.
Indeling en accessoires
Afhankelijk van hoe je de kast precies wilt gebruiken, moet je het juiste aantal vakken en legborden kiezen. Die kun je combineren met accessoires zoals een ventilatiecassette, een opvangbak, pictogrammen.
Stel ook de nodige pbm (persoonlijke beschermingsmiddelen) ter beschikking voor de mensen die de producten hanteren: handschoenen, veiligheidsbrillen, ademhalingsbescherming, veiligheidsschoenen en andere beschermende kleding.
Wanneer heb je een veiligheidskast nodig?
Voor welke bedrijven is de verplichting om veiligheidskasten te plaatsen het meest relevant? En waarom staat veiligheid op het werk steeds hoger op de prioriteitenlijst van veel bedrijven?
De voornaamste sectoren
In elke sector zijn er wel situaties waarbij producten veilig moeten worden bewaard, maar de voornaamste sectoren zijn:
Chemie (farmaceutica, petrochemie enz.): de bedrijven in deze sector zijn erg goed vertrouwd met de normen.
Industrie (opslag van verf, oplosmiddelen en lak): kleine bedrijven zijn vaak minder goed op de hoogte van de relevante wetgeving.
Magazijnen, openbare instanties, bouwwerven en alle andere sectoren die lithium-ionbatterijen bewaren en gebruiken.
Beveiliging van plaatsen waar lithium-ionbatterijen worden bewaard
Steeds meer bedrijven bewaren hun lithium-ionbatterijen in speciale veiligheidskasten. In de catalogus van Manutan ontdek je tussen de vele modellen voor elke behoefte een geschikte kast.
Dit type veiligheidskasten is ontwikkeld als reactie op de toenemende aanwezigheid van lithium-ionbatterijen in bedrijven. De grootste factor is de groei van de markt voor elektrische fietsen: die heeft tot gevolg dat er een grote voorraad accu’s op één plaats moet worden bewaard. Maar er zijn ook veel andere bedrijven die baat hebben bij een veiligheidskast voor lithium-ionbatterijen.
Magazijnscanners die dagelijks worden gebruikt werken meestal met dit type batterij, net als klein werkplaatsgereedschap.
De aanwezigheid van lithiumbatterijen in de rekken houdt op zich geen gevaar in. Het probleem is dat ze instabiel worden tijdens het opladen. Dan kunnen ze snel vuur vatten en als dat gebeurt, zijn ze niet meer te blussen.
Kasten voor lithium-ionbatterijen moeten dus twee functies vervullen: vermijden dat een eventuele brand de batterijen bereikt én voorkomen dat de batterijen vuur vatten tijdens het opladen. Daarom zijn de kasten die Manutan in deze categorie aanbiedt, niet gewoon kasten voor licht ontvlambare producten. Je kunt kiezen tussen passieve kasten (enkel voor opslag) en actieve kasten (waarin je batterijen kunt opladen).
Steeds meer aandacht voor veiligheid
Vanwaar al die aandacht voor de ontvlambaarheid van lithium-ionbatterijen? Wel, dat is het rechtstreekse gevolg van meerdere branden die de afgelopen jaren in magazijnen zijn uitgebroken. Tegelijkertijd hechten bedrijven over de hele wereld steeds meer belang aan veiligheid op de werkvloer. Sinds de pandemie is het budget voor veiligheidsuitgaven gevoelig gestegen. Manutan biedt oplossingen die bedrijven helpen een efficiënte veiligheidscultuur op de werkvloer uit te werken.
In onze productcategorie ‘Opslag voor gevaarlijke producten’ vind je het meest geschikte materiaal voor jouw bedrijf.
1 Factory Mutual
2 Control of Substances Hazardous to Health (‘controle van stoffen die gevaarlijk zijn voor de gezondheid’)
