Ergonomie omvat namelijk heel wat aspecten waar je misschien in eerste instantie niet aan denkt, zoals de juiste verlichting kiezen en lawaaihinder vermijden. Het is dan ook een hele klus om ergonomisch werken te introduceren. Geen idee waar je moet beginnen? We zetten je op weg met dit vijfstappenplan, want goed advies en goed materiaal zijn van essentieel belang voor jouw gezondheid en die van je collega’s.
Ergonomie op het werk: een vijfstappenplan
Ergonomie op de werkvloer
Waarom het grote plaatje bekijken?
Ergonomie op het werk wordt vaak gereduceerd tot een resem subvragen. Zit je rechtop? Kunnen je voeten bij de vloer (of bij een voetensteun) en zijn je schouders ontspannen? Is je bureaustoel goed ingesteld? Til je zware lasten op de juiste manier om rugklachten te voorkomen? Ligt je gereedschap goed in de hand? Begrijp ons niet verkeerd: het is heel belangrijk om die vragen te stellen en vooral om ze te beantwoorden. Maar een echt gestructureerde aanpak brengt je veel verder. Volg even mee.
Soorten ergonomie
Ergonomie op het werk heeft betrekking op zowel de arbeidsomstandigheden als de hulpmiddelen die je bij het werk gebruikt. Er zijn vier soorten ergonomie te onderscheiden:
Fysieke ergonomie Dit type schiet je wellicht het snelst te binnen als het over ergonomie gaat, want alles wat met onze lichaamsbouw te maken heeft, valt hieronder. Denk bijvoorbeeld aan een ergonomische houding, maar ook het vermijden van repetitieve bewegingen die RSI-klachten kunnen veroorzaken.
Organisatie-ergonomie Deze tweede vorm van ergonomie is gericht op de optimalisatie van bedrijfsprocessen en -structuren. Hieronder vallen onder meer aandacht voor telewerk, werktijden en samenwerking.
Cognitieve ergonomie De naam zegt het eigenlijk al: bij deze vorm ligt de nadruk op mentale processen zoals perceptie en geheugen (en dus op mentale werkbelasting en stress), maar ook op motorische reacties in de interactie tussen mens en systeem, bijvoorbeeld tussen werknemer en computer.
Taalergonomie
Binnen dit laatste type ergonomie buigen experten zich over de verhouding tussen tekst en zijn grafische omgeving, zoals lettertype en regelafstand, en probeer je die te optimaliseren op basis van onderzoek over hoe we lezen.
Facilitaire managers hebben in de praktijk het meest te maken met fysieke ergonomie – niet alleen op kantoor, maar ook in tal van andere werkomgevingen, zoals het magazijn of de werkplaats. Maar je merkt het al: ergonomisch werken beperkt zich niet tot de aankoop van een goede bureaustoel of voorkomen dat er zwaar getild moet worden. Ook een efficiënte organisatiestructuur en het vermijden van stress dragen bij aan goede ergonomische omstandigheden.
Een vijfstappenplan voor ergonomisch werken
1. Analyseren en inventariseren
Je behaalt de meeste winst met voorlichting en de aanschaf van de juiste materialen. Maatwerk is daarbij van belang. Inventariseer daarom om te beginnen welke klachten werknemers ervaren en welke wensen ze hebben. Het wordt vaak vergeten, maar effectief langs elke afdeling gaan en een gesprek beginnen over ergonomie levert vaak al heel veel nuttige informatie op.
Zijn er voldoende bureaustoelen en werkplaatsstoelen die goed in te stellen zijn?
Staat al het materiaal in de werkplaats op de juiste werkhoogte?
Worden heftafels goed gebruikt?
Wie heeft waar pijn en is dat met ander materiaal op te lossen?
Zo kun je prioriteiten toekennen en korte- en langetermijnacties bepalen.
2. Bepalen of je externe hulp nodig hebt
Uit een snelle vragenronde kan blijken dat er zoveel klachten zijn dat je externe hulp nodig hebt om ergonomisch werken echt mogelijk te maken. In dat geval kun je een ergonoom in de arm nemen die je met de grootste problemen helpt. Maar er komen sowieso ook allerlei punten naar voor die je zelf eenvoudig en snel kunt oplossen. Stel dat de aanwezige schroevendraaiers voor pijnklachten blijken te zorgen omdat de handgrepen te klein zijn voor de grote handen van je monteur, dan ligt de oplossing natuurlijk voor de hand.
3. Nieuw materiaal aanschaffen
Als je besloten hebt dat er nieuwe ergonomische hulpmiddelen nodig zijn, ben je misschien geneigd om meteen tot een aankoop over te gaan. Wacht daar nog even mee, en neem de tijd om met je collega’s te overleggen en te testen. Veel materialen, van werkbank of bureau tot toetsenborden of muizen, zijn immers in veel verschillende varianten verkrijgbaar. Vraag bijvoorbeeld onze helpdeskmedewerkers gerust om advies.
4. Verstrek informatie over goed gebruik
Goed materiaal heeft geen zin als het niet goed wordt gebruikt. Vaak zitten werknemers bijvoorbeeld verkeerd op hun stoel, meestal omdat ze niet weten hoe ze hem moeten instellen of wat een goede zithouding nu precies is. Het kan dan ook lonen iedere maand een rondje over de werkvloer te maken en collega’s te helpen met hun stoel. Een ergonomische bureaustoel of werkplaatsstoel heeft weinig nut als hij niet juist of maar heel weinig wordt gebruikt. Enkele aandachtspunten:
Let op de hoogte, de zithoek, de diepte, de armsteunen en de lendenondersteuning.
De knieën moeten een hoek van 90 graden maken.
De zithoek komt minder nauw, maar ook die moet rond de 90 graden zijn.
De zitting mag niet te diep zijn: er moet nog een vuistbreedte ruimte over zijn tussen knieholte en stoel.
Stel de armsteunen en lendenondersteuning pas in als de rest van het lichaam goed zit.
Je kunt ook verder gaan en een heuse gezondheids- of veiligheidscampagne lanceren om werknemers te wijzen op het belang van ergonomie, om de resultaten te delen van de inspanningen die je al leverde voor een meer ergonomische werkplek of om concrete tips te geven. Iedereen op de werkvloer weet dat het belangrijk is om geregeld een korte pauze te nemen, maar hoe vaak gebeurt dat ook echt? En is het überhaupt mogelijk om af en toe te pauzeren, of laat het werk dat eigenlijk niet toe? Introduceer gerust ook onconventionele maatregelen om de hele werkvloer te stimuleren om in beweging te komen. Dat de printer ver weg staat, lijkt onhandig, maar het zorgt wél voor meer stappen op een dag. En kan er misschien een basketbalnetje boven de afvalbakken? Dat nodigt uit om te gooien, wat de schouders meteen weer losser maakt. Of begin, onder de werktijd, een tafeltenniscompetitie met een wedstrijdschema.
5. Blijf aandachtig
Ergonomie komt vaak pas ter sprake als er veel klachten zijn. Vervolgens komen er allerlei maatregelen, speciale materialen en cursussen. Na verloop van tijd verslapt de aandacht en gebruikt het gros van de werknemers zijn lichaam weer verkeerd. Zorg daarom dat je het belang van ergonomie blijft benadrukken. Een vast moment in je agenda inplannen om even de werkvloer op te lopen en je collega’s te observeren, is zeker geen overbodige maatregel.
Meer weten over ergonomisch werken?
We hebben een breed assortiment aan ergonomische producten voor kantoor, magazijn en werkplaats, en op onze blog doe je zeker inspiratie op. Vragen over het juiste gebruik van stoelen? Hulp nodig bij het kiezen van het geschikte gereedschap? Contacteer onze helpdesk. We denken graag met je mee en geven vrijblijvend advies.
