Duurzame consumptie is een van de belangrijkste doelstellingen voor duurzame ontwikkeling van de Verenigde Naties. Lange tijd waren onze consumptie- en productiepatronen echter gestoeld op de exploitatie van het milieu en zijn hulpbronnen, wat verwoestende gevolgen had – en nog steeds heeft – voor onze planeet. Regeringen en het grote publiek hebben het idee van duurzame consumptie aanvaard, maar om echt een verschil te maken moeten ook bedrijven hun steentje bijdragen en duurzame consumptie opnemen in hun aankoopbeleid. Naast het feit dat ze zo hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen, zullen ook hun economische prestaties er wel bij varen.
Waarom moet ik duurzame consumptie opnemen in mijn aankoopbeleid?
Een duurzame werkplek
Wat is duurzame consumptie?
Nu de aarde almaar sneller opwarmt, de vraag naar energie blijft toenemen en de wereld geconfronteerd wordt met een tekort aan natuurlijke hulpbronnen, worden duurzame productie en consumptie steeds belangrijker.
In het kader van de Brundtland-commissie (1987) werd duurzame consumptie als volgt gedefinieerd: "Het gebruik van diensten en producten die voorzien in de basisbehoeften en bijdragen tot een verbetering van de levenskwaliteit, waarbij de hoeveelheid gebruikte natuurlijke hulpbronnen en toxische stoffen, alsook de hoeveelheid afval en vervuiling gedurende de gehele levenscyclus van de dienst of het product tot een minimum worden beperkt, zodat in de behoeften van toekomstige generaties kan worden voorzien."
Het idee is heel eenvoudig: je probeert meer en beter te doen met minder. Hierdoor gaat economische groei niet langer gepaard met schade aan het milieu, maar juist met duurzame ontwikkeling. Concreet betekent dit dat we onze productie- en consumptiepatronen moeten bijstellen door efficiënter gebruik te maken van hulpbronnen en duurzamere modellen te hanteren voor bestuur, wonen en ondernemen.
Duurzame consumptie vs. verantwoorde consumptie
Verantwoorde consumptie en duurzame consumptie worden vaak met elkaar verward, hoewel ze wel degelijk twee verschillende concepten zijn. Duurzame consumptie richt zich uitsluitend op het behoud van hulpbronnen en het milieu en is doorgaans gebaseerd op drie aspecten, die van toepassing zijn op individuen en organisaties:
Beter kopen: bv. milieuvriendelijkere producten kopen;
Beter consumeren: minder verspillen, alleen kopen wat je nodig hebt;
Beter weggooien: producten recycleren, hergebruiken, tweedehands verkopen
Verantwoorde consumptie heeft dan weer betrekking op 'verantwoordelijkheid' in de brede zin van het woord en betekent dat je consumeert zonder dat dit een nadelige impact heeft op het milieu en de maatschappij.
Waarom inzetten op duurzame consumptie?
Inzetten op duurzaamheid levert aankoopafdelingen drie grote voordelen op:
Lagere kosten
Deze strategie moedigt bedrijven aan om de totale aankoopkosten van hun producten en diensten van dichtbij onder de loep nemen, waardoor ze stilstaan bij hun energiekosten (water, elektriciteit ...) en zullen trachten hun verbruik te beperken.
Minder risico's
Door duurzaamheid te integreren in hun aankoopbeleid kunnen bedrijven zich beschermen tegen bepaalde risico's, zoals imagoschade of leveringsproblemen, die een financiële impact kunnen hebben op de waarde van het bedrijf.
Hogere omzet
Bedrijven kunnen extra inkomsten verwerven door in te zetten op ecologische producten en/of diensten, hun prijzen te verhogen of recyclageprogramma's op te zetten. Veel bedrijven zien hun omzet stijgen door groene producten en diensten op te nemen in hun aanbod!
Casestudy PepsiCo
Dat het principe "meer en beter doen met minder" bedrijven financiële voordelen oplevert is zeker. Het duurzaamheidsprogramma van PepsiCo is daar een mooi voorbeeld van.
Enkele jaren geleden kondigde PepsiCo aan dat het erin geslaagd was zijn operationele waterverbruik met 26 % te verminderen tegenover de referentiewaarde die tien jaar eerder was vastgelegd. De Amerikaanse multinational uit de voedingssector overtrof daarmee ruim het oorspronkelijk gestelde doel van 20 %. Bovendien had die waterbesparing niet alleen een positieve impact op het milieu, want PepsiCo meldde ook dat het hen in vier jaar tijd een besparing van meer dan 80 miljoen dollar had opgeleverd.
Dit project kaderde in een breder duurzaamheidsprogramma dat in vijf jaar een totale besparing van meer dan 600 miljoen dollar opleverde dankzij PepsiCo's voortdurende inspanningen op het gebied van water- en energieverbruik, verpakking en afvalvermindering.
Al Halvorsen, de toenmalige Senior Director Environmental Sustainability Global Operations, vertelde de media: "De waterbesparing van ons wereldwijde bedrijf kan een enorme impact hebben op onze gemeenschappen en onze planeet. Vanuit zakelijk oogpunt helpen die inspanningen ons eveneens onze bedrijfskosten te verlagen. Door meer te doen met minder, kunnen we onze landbouwopbrengsten verhogen, onze waterinfrastructuur versterken en geld besparen."
De circulaire economie, een hefboom voor duurzame consumptie
De circulaire economie is gericht op een beter, duurzamer gebruik van hulpbronnen om verspilling tegen te gaan en de milieu-impact te beperken. Deze opvatting staat haaks op de lineaire economie die gebaseerd is op "produceren, consumeren, weggooien". Omdat de circulaire economie de levensduur van producten onbeperkt verlengt, is het een krachtige hefboom voor duurzame consumptie.
Frans Timmermans, uitvoerend vicevoorzitter van de Europese Commissie en verantwoordelijke voor de Green Deal voor Europa, legt uit: "Om tegen 2050 klimaatneutraal te zijn, onze natuurlijke omgeving te beschermen en ons economisch concurrentievermogen te versterken, moet onze economie volledig circulair worden. Vandaag is die nog steeds hoofdzakelijk lineair, aangezien slechts 12 % van de secundaire materialen en grondstoffen opnieuw geïntroduceerd wordt. Te veel producten gaan snel kapot, kunnen niet hergebruikt, hersteld of gerecycleerd worden, of zijn ontworpen voor eenmalig gebruik. Zowel voor bedrijven als consumenten zit daar een enorm potentieel."
7 Pijlers
Bedrijven die willen bijdragen aan de circulaire economie door spaarzaam en efficiënt om te gaan met materialen en energie, kunnen focussen op zeven pijlers:
Duurzame aankoop is gericht op het efficiënt winnen en gebruiken van hulpbronnen, waarbij de afvalproductie en milieu-impact zo veel mogelijk beperkt worden, met name in het geval van energie, mineralen, landbouw en bosbouw;
Ecodesign houdt in dat er van bij het ontwerp van een product of dienst rekening wordt gehouden met de volledige levenscyclus om de milieu-impact ervan te minimaliseren;
Industriële en territoriale ecologie, ook wel industriële symbiose genoemd, is een organisatievorm waarbij bedrijven de hulpbronnen (energie, materialen, afval, uitrusting en expertise) op eenzelfde grondgebied samen beheren en optimaliseren;
In de functionaliteitseconomie, ook bekend als de gebruikseconomie, koop je het gebruik van een product, zonder dat je eigenaar wordt van het product zelf;
Verantwoorde consumptie verwijst naar de aankoop van een product of dienst waarbij rekening wordt gehouden met de milieu-impact in elke fase van de levenscyclus;
Je kan de levensduur van een product verlengen
door het te hergebruiken, tweedehands te verkopen of te doneren;
Recyclage verwijst naar het hergebruiken van grondstoffen uit afval.
Hoewel aankoopafdelingen zich vooral concentreren op kostenbesparing, risicobeheer en bijdragen aan het mvo-beleid (maatschappelijk verantwoord ondernemen), lijkt duurzame consumptie de ideale hefboom om dat te realiseren. Het is nu dus aan aankopers om de nodige vaardigheden te verwerven om een verantwoord aankoopbeleid te ontwikkelen dat gestoeld is op duurzaamheid.
Download onze whitepaper
Download onze whitepaper om te weten te komen hoe je MVO opneemt in het aankoopbeleid van jouw bedrijf.
