In een wereld waarin duurzaamheid een cruciaal aandachtspunt is, kan je als bedrijf niet anders dan anticiperen op veranderingen in de regelgeving. Op 30 november 2022 heeft de Europese Commissie een ontwerpverordening betreffende verpakkingen en verpakkingsafval ingediend. Deze nieuwe richtlijn, die wellicht eind 2024 definitief zal worden goedgekeurd, legt strikte en ambitieuze vereisten op aan alle Europese bedrijven. Wil je als bedrijf blijven voldoen aan de regels en helpen om het milieu te beschermen, dan is het belangrijk om inzicht te krijgen in en te anticiperen op de implicaties van deze richtlijn.
Welke maatregelen kan je nemen om te anticiperen op de nieuwe richtlijn betreffende verpakkingen?
Afvalbeheer
De huidige context
Verpakkingen zijn uiteraard noodzakelijk om goederen te beschermen en te beveiligen, vooral tijdens het transport. Maar zodra die beschermende functie niet langer nodig is, veranderen verpakkingen in afval met een aanzienlijke impact op het milieu, vooral omdat de overgrote meerderheid van deze verpakkingen wegwerpverpakkingen zijn.
En helaas wordt de berg verpakkingsafval steeds hoger en hoger. In de Europese Unie is dit cijfer sinds 2013 met meer dan 20% gestegen en de voorspellingen zijn niet optimistisch: als we niets doen, zal de afvalproductie tegen 2030 met nog eens 20% zijn gestegen. Dit cijfer stijgt zelfs tot 46% als we alleen rekening houden met plastic verpakkingsafval.
Een ander veelzeggend cijfer is dat de gemiddelde Europeaan elk jaar ongeveer 180 kg verpakkingsafval produceert. In deze context is de nieuwe Europese richtlijn betreffende verpakkingen ontstaan.
Wat zegt de nieuwe richtlijn betreffende verpakkingen?
De nieuwe richtlijn betreffende verpakkingen, die op 30 november 2022 door de Europese Commissie werd voorgesteld, is veel meer dan een eenvoudige update van de bestaande richtlijnen. Dit is een allesomvattende richtlijn die, zodra deze is aangenomen, onmiddellijk van toepassing zal worden in alle lidstaten, zonder flexibiliteit.
De belangrijkste doelstelling van deze maatregelen is het creëren van een geharmoniseerde toepassing voor alle EU-landen, met strengere normen voor het beheer van verpakkingen en verpakkingsafval. De vele wijzigingen in deze richtlijn treden in werking vanaf januari 2025.
Qua cijfers wil de richtlijn de hoeveelheid verpakkingsafval tegen 2040 met 15% verminderen per inwoner en per lidstaat. Dit zou leiden tot een totale daling van de hoeveelheid afval met ongeveer 37% in de Europese Unie, dankzij de gecombineerde inzet van recycling en hergebruik.
Slimme maatregelen op het vlak van verpakkingen
Om aan de nieuwe richtlijn te voldoen en je impact op het milieu te beperken, doe je er goed aan nu al verantwoorde maatregelen in te voeren op het vlak van verpakkingen. De verpakkingsindustrie is immers een van de grootste verbruikers van nieuwe materialen: 40% van het papier en 50% van het plastic dat in de Europese Unie wordt gebruikt, is bestemd voor verpakkingen.
Herbruikbare en milieuvriendelijke verpakkingen gebruiken
Om een circulaire economie te bevorderen, stimuleert de nieuwe richtlijn het gebruik van milieuvriendelijke en herbruikbare verpakkingen. Dit betekent bijvoorbeeld dat bedrijven moeten overwegen om vaten, plastic bakken en pallets te gebruiken voor het transport van goederen tussen hun verschillende vestigingen en van en naar hun partnerbedrijven.
Ze kunnen ook kartonversnipperaars of -persen aankopen voor hun kartonnen of petverpakkingen.
Plastic verpakkingen met meer gerecycled materiaal
De richtlijn legt een minimumgehalte aan gerecycled materiaal in plastic verpakkingen op. Vanaf 2030 bedraagt dit percentage 35% en dit stijgt tot 65% in 2035. Bedrijven moeten nu al beginnen om hun afvalbeheerstrategie te herzien door meer gerecycled materiaal op te nemen in hun plastic verpakkingen, zoals verpakkingen van PCR-plastic.
Deze doelstellingen voor 2030 vormen een uitdaging voor veel bedrijven, maar ze bieden ook een kans om duurzamere praktijken te bevorderen en bij te dragen aan een meer milieuvriendelijke toekomst.
De traceerbaarheid van afval garanderen
De nieuwe richtlijn voorziet ook in een volledige traceerbaarheid van industrieel verpakkingsafval. Bedrijven worden aangemoedigd om systematisch monitoring- en controlesystemen op te zetten om te controleren of verpakkingsafval op de juiste manier wordt beheerd en gerecycled, met name voor afval dat naar landen buiten Europa wordt geëxporteerd.
Overtollig verpakkingsmateriaal tegengaan
Nog een manier om aan de richtlijn te voldoen en de impact op het milieu te verminderen, is overtollig verpakkingsmateriaal tegengaan. Dit betekent zo weinig mogelijk onnodige verpakking gebruiken en de afmetingen en het gewicht van de verpakkingen precies afstemmen op het product om zo de hoeveelheid afval te beperken.
De verpakkingsbehoeften evalueren
Een van de beste manieren om overtollig verpakkingsmateriaal tegen te gaan is door je verpakkingsbehoeften grondig te evalueren:
Gebruik niet meer materiaal dan nodig;
Kies een verpakking met de juiste afmetingen voor elk product.
Het gebruik van verpakkingen met de juiste afmetingen kan ook helpen om de afvalberg te beperken en je kosten te drukken.
Bewustwording van het belang van minder overtollig verpakkingsmateriaal
Bewustwording van het belang van minder overtollig verpakkingsmateriaal kan ook een efficiënte strategie zijn. Je kan je medewerkers bijvoorbeeld voorlichten over best practices inzake verpakkingen en je klanten laten weten wat je bedrijf allemaal doet om overtollig verpakkingsmateriaal tegen te gaan.
Beheer van verpakkingsafval
Een effectief beheer van verpakkingsafval is een essentieel onderdeel van de naleving van de nieuwe richtlijn betreffende verpakkingen. Dit zijn enkele belangrijke punten om te overwegen.
De hoeveelheid afval beperken
Overtollig verpakkingsmateriaal is een belangrijke factor als het op verpakkingsafval aankomt. Bedrijven worden aangemoedigd om zo weinig mogelijk onnodig verpakkingsmateriaal te gebruiken en de afmetingen en het gewicht van de verpakkingen precies af te stemmen op het product om zo de hoeveelheid afval te beperken.
Afval recyclen
De nieuwe richtlijn betreffende verpakkingen legt specifieke nadruk op de recyclingdoelstellingen. Bedrijven worden aangespoord om de hoeveelheid gerecycled materiaal in hun plastic verpakkingen te verhogen.
Ook het gebruik van biogebaseerde, biologisch afbreekbare en composteerbare kunststoffen wordt aangemoedigd, omdat ze een interessant alternatief kunnen bieden voor wegwerpverpakkingen.
Ten slotte moeten producten en hun verpakking duidelijke etiketten krijgen die begrijpelijk zijn voor de consumenten en ervoor zorgen dat ze op de juiste manier worden gerecycled. In alle EU-landen zullen dezelfde symbolen gebruikt worden.
Afval terugwinnen
Naast recyclen, wordt ook het terugwinnen van afval aangemoedigd. Verpakkingsafval kan bijvoorbeeld worden omgezet in energie of worden gebruikt om nieuwe producten te vervaardigen. Dit vereist zorgvuldige planning en een nauwkeurig beheer van het verpakkingsafval.
Door deze maatregelen in te voeren, kunnen bedrijven bijdragen aan een meer circulaire economie, hun milieu-impact beperken en voldoen aan de nieuwe richtlijn betreffende verpakkingen.
