Ergonomie op de werkvloer
Ergonomie op de werkvloer is een topic dat steeds sterker leeft, zowel bij werkgevers als bij werknemers. En dat is niet verwonderlijk, want ongemerkt kan er ergonomisch gezien van alles misgaan op de werkplek, soms met ernstige gevolgen. Zo heeft bijna de helft van de werknemers last van fysieke klachten op de werkplek zoals rugpijn, en gaat het aantal langdurig afwezigen in stijgende lijn. Benieuwd hoe het met jouw kennis over ergonomie gesteld is? Spijker je kennis over het onderwerp bij door deze pagina aandachtig te lezen!
Wat is ergonomie?
Ergonomie staat voor de gemakkelijkste, veiligste en meest gezonde omstandigheden om een activiteit uit te oefenen. Elke ergonomische strategie in een bedrijf heeft dan ook hetzelfde doel: de geplande taken en de werkomgeving aanpassen aan de capaciteiten van de personen aan wie ze zijn toegewezen.
Ergonomie heeft natuurlijk zijn basisprincipes, en een hulpmiddel zoals een ergonomische bureaustoel of een ergonomische schroevendraaier is en blijft cruciaal, maar ergonomie is als wetenschap constant in evolutie en gaat tegenwoordig veel verder dan dat. Zo krijgen ook omgevingsfactoren nu heel wat aandacht – en terecht!
Het belang van ergonomie op het werk
Ergonomie is duur … tenminste, als je het verwaarloost. Goed advies en degelijk, ergonomisch verantwoord materiaal zijn namelijk van essentieel belang voor de gezondheid van je werknemers. Ze helpen onder meer om de productiviteit op de werkvloer te verhogen en om vermoeidheid tegen te gaan. We zetten je graag op weg, want één ding staat als een paal boven water: het loont om te investeren in ergonomie. Niet alleen op kantoor maar ook bij het thuiswerken is ergonomie van groot belang.
Ergonomie op kantoor
Wat er allemaal komt kijken bij ergonomie op kantoor? We zetten alle aandachtspunten op een rij, net als de hulpmiddelen die je nodig hebt. Volg even mee …
RUGKLACHTEN EN NEKKLACHTEN
Wat het kantoor betreft, staan rugklachten (in het bijzonder pijn aan de onderrug) en nekklachten met stip op één. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat rugklachten maar liefst 88% van alle beroepsgerelateerde lichamelijke ongemakken uitmaken. Bij zittende beroepen waarbij je veel tijd achter de computer doorbrengt, zijn een verkeerde zithouding of een incorrecte afstelling van het meubilair de grote boosdoeners. KANS-klachten (Klachten aan de Arm, Nek en Schouders) zitten niet zonder reden in de lift … Gelukkig bestaan er oplossingen voor!
ERGONOMISCHE BUREAUSTOEL EN IDEALE ZITHOUDING
Een van de meest cruciale ingrepen om rug- en nekklachten te voorkomen is zo eenvoudig dat je eigenlijk écht geen excuses hebt om het niet door te voeren. We hebben het natuurlijk over een ergonomische bureaustoel kopen én hem goed instellen, zodat je de ideale zithouding kunt aannemen.Daarnaast is het perfecte bureau kiezen van groot belang. Idealiter kies je voor een bureau die in hoogte verstelbaar is.
BEELDSCHERMVERHOGER EN VOETENSTEUN AAN JE BUREAU
Daarnaast bestaan er voor ergonomie op kantoor nog interessante accessoires, zoals onder meer:
een ergonomische muis
een beeldschermverhoger
en een voetensteun voor je bureau om de ideale zithouding aan je bureau te garanderen
Hoewel je er dus over moet waken dat je je zithouding verzorgt, betekent dat niet dat je dan met een gerust hart de hele dag mag blijven zitten. Zitten wordt namelijk niet voor niets ‘het nieuwe roken’ genoemd. Afwisselend zittend en staand werken aan een zit/sta-werkplek is dan ook het beste scenario om je lichaam de nodige rust te gunnen en te voorkomen dat er spieren verkrampen.
LAWAAI OP KANTOOR
Landschapskantoren zitten in de lift, onder meer omdat ze overleg bevorderen. Maar al dat samenwerken gebeurt natuurlijk niet geluidloos. Zeker als er op kantoor dan ook nog eens muziek wordt gespeeld of duchtig wordt getelefoneerd, loopt de overlast voor veel werknemers onaangenaam op. Om lawaaihinder op kantoor (en de bijbehorende concentratieproblemen) te beperken, kun je je toevlucht nemen tot:
headsets
geluidwerende kasten
geluiddempende panelen
‘concentration booths’
Er een gewoonte van maken om apart te gaan zitten als het tijd is voor overleg, helpt natuurlijk ook om collega’s niet te storen.
KANTOORVERLICHTING: BELANGRIJKER DAN JE DENKT
Naast lawaai zijn er nog andere omgevingsfactoren van belang bij ergonomie. De juiste kantoorverlichting – lees: verlichting die instelbaar is – heeft niet alleen een effect op het gezichtsvermogen, maar bevordert de aandacht en het comfort én heeft een gunstig effect op het welzijn en energieniveau van werknemers.Bij het kiezen van kantoorverlichting moet je met een heel aantal factoren rekening houden:
de verlichting moet afgestemd zijn op de toepassing (een plafondlamp vormt de basis, maar daaraan kun je bureaulampen toevoegen om bij te verlichten, en staande lampen om sfeer te scheppen)
warm of gelig licht past beter bij een koffieruimte en een receptie
kouder, blauwer licht is dan weer beter geschikt om bureaus te verlichten
Ergonomie in het magazijn
Werken in een magazijn is fysiek veeleisend werk, maar daar hoeft je lichaam niet onder te lijden! Tenminste: als er voldoende aandacht naar ergonomie gaat … Lees hier waarop je moet letten.
PRAKTIJKRICHTLIJNEN FYSIEKE BELASTING
De Belgische wetgeving legt geen maximumgewicht vast dat werknemers manueel mogen tillen. De codex VIII-3 ‘Manueel hanteren van lasten’ vermeldt alleen dat het gewicht ‘niet te zwaar’ mag zijn. Er bestaan wel tools om je te helpen bepalen wat ‘niet te zwaar’ concreet betekent.
De internationale normen (ISO 11228 en EN 1005) leggen de tillimiet dan weer op 25 kilogram voor mannen en 16 kilogram voor vrouwen, op voorwaarde dat er met beperkte frequentie én in gunstige omstandigheden wordt getild. Die laatste bepaling geeft het al aan: het is niet alleen belangrijk hoeveel je tilt (niet te zwaar tillen, dus); ergonomisch tillen is minstens even belangrijk.
HET BELANG VAN ERGONOMISCH TILLEN
Veilig tillen en tiltechnieken zijn cruciaal. Let er bijvoorbeeld op om vanuit je benen te tillen (niet vanuit je rug) en goed door je knieën te gaan. Bescherm je rug door je buikspieren aan te spannen en als een soort harnas in te zetten, en draai je rug niet terwijl je tilt.
Maar eigenlijk kun je nog verder gaan en proberen om überhaupt zo weinig mogelijk te tillen, door ergonomische hulpmiddelen te gebruiken, zoals:
hefsystemen met zuignappen
een mobiele heftafel
een zwenkkraan
een palletwagen
een semi-elektrische stapelaar
ERGONOMISCH DUWEN EN TREKKEN
Niet alleen voor tillen, maar ook voor duwen en trekken bestaan er richtlijnen om je lichaam te ontlasten. Zo is het zaak om je rug zo weinig mogelijk te draaien of te krommen, om te duwen met je benen gespreid en je handen op schouderhoogte. Trekken is sowieso minder ergonomisch dan duwen, want bij die handeling kun je je lichaamsgewicht niet inzetten.
Laat je ook op dit vlak helpen door ergonomische vervoersmiddelen te gebruiken om lasten te verplaatsen, zoals
een steekwagen
elektrische transportwagens,
karren met verstelbare handgreep,
karren met een centraal rempedaal.
Neem je je toevlucht tot wagens en karretjes? Goed idee, maar waak er wel over dat je het juiste wiel kiest.
Ergonomie op de werkplaats
Over ergonomie op de werkplaats bestaan nogal wat misverstanden. Wist je bijvoorbeeld dat continu staand werken al even slecht is voor het lichaam als zittend werken? Afwisselend zittend en staand werken geniet daarom de voorkeur. Bovendien hebben belastende taken op de werkplaats vaak te maken met repetitieve bewegingen, en met de noodzaak om specifieke apparatuur en gereedschappen te hanteren. Die eigenschappen onderstrepen nog het belang van ergonomie op de werkplaats.
VAN POLSKLACHTEN TOT SPIER- EN SKELETAANDOENINGEN
Polsklachten komen veel voor op de werkplaats, maar ook rugklachten zijn helaas geen uitzondering. Negen op de tien beroepsziekten zijn gerelateerd aan spier- en skeletaandoeningen (vooral de rug, nek, schouders en armen krijgen het zwaar te verduren). Die resem aan fysieke problemen wordt niet alleen veroorzaakt door het tillen van zware voorwerpen, maar ook door herhaalde en/of verkeerde handelingen (denk bij repetitieve handelingen aan het gevaar van RSI-klachten). We geven enkele aandachtspunten en tips mee.
EEN ERGONOMISCHE WERKPOST
Idealiter heeft een ergonomische werkpost verstelbare stoelen (een ergonomische kruk is een goede optie) en een in hoogte verstelbare tafel. Die combinatie moedigt aan om af te wisselen tussen staan en zitten. Soms is die afwisseling geen optie, en valt langdurig rechtstaan niet te vermijden – een situatie die kan leiden tot onder meer pijnlijke gewrichten, gezwollen enkels, vermoeide benen, spataders en nachtelijke beenkrampen. Wat te doen tegen vermoeidheid en andere klachten bij langdurig rechtstaan? Weet dat antivermoeidheidsmatten een wereld van verschil maken. In onze whitepaper over werkplaatsmeubilair zetten we alle aandachtspunten op een rijtje.
WERKPLAATSVERLICHTING: AANDACHTSPUNTEN
Goede werkplaatsverlichting is cruciaal om veilig en efficiënt te werken. Het aantal montagefouten of arbeidsongevallen hangt namelijk vaak nauw samen met de verlichting van de werkplek. Vooral verlichting die te zwak is, is nefast voor de nauwkeurigheid, het concentratievermogen en het energiepeil.
VEILIG TILLEN EN HIJSEN? MET HULPMIDDELEN
Bij veilig tillen op de werkplaats horen hulpmiddelen, zoals een ergonomische transportwagen, een mobiele heftafel of een zwenkkraan. Wist je bovendien dat materiaal rollen veel minder belastend is voor je lichaam dan het proberen op te tillen?
ERGONOMISCH GEREEDSCHAP
Een draaibank is simpelweg onmisbaar om onder meer auto- en machineonderdelen te ‘verspanen’ (plastieken of metalen draad, staven of balken in de juiste vorm brengen door te draaien, boren, rijgen, vormen of vlakken). De kwaliteit van de bank en de accessoires spelen natuurlijk een sleutelrol, maar ook hun ergonomische eigenschappen mag je niet uit het oog verliezen. Zet het onderstel bijvoorbeeld precies op de juiste hoogte om veelvuldig bukken en reiken te vermijden.Daarnaast bestaat er ergonomisch gereedschap met een betere grip, zoals ergonomische schroevendraaiers, waardoor je minder druk moet uitoefenen met je arm en hand. Of wat dacht je van een pneumatische tacker zonder terugslag, zodat je problemen in de armen en handen kunt voorkomen?
LAWAAI OP DE WERKPLEK
Op werkposten kan het lawaai van machines tot slot zo oplopen dat het schadelijk is voor de gezondheid. Dit probleem tegengaan behoort ook tot ergonomisch werken! Zodra medewerkers hun stem moeten verheffen om verstaanbaar te zijn, is gehoorbescherming eigenlijk aangewezen, maar de wet schrijft voor elk geluidsniveau ook heel duidelijk voor wanneer gehoorbescherming verplicht of aanbevolen is:
80-85 decibel: gehoorbescherming wordt aanbevolen, en de werkgever moet gehoorbescherming aanbieden
85-87 decibel: gehoorbescherming is verplicht
boven 87 decibel: het geluidsniveau overschrijdt de toegestane norm
Nog vragen over ergonomie op kantoor, in het magazijn of op de werkplek? Onze helpdeskmedewerkers staan je met veel plezier te woord. Wil je meteen aan de slag gaan? Neem dan gerust een kijkje tussen onze producten die het ergonomisch werken vergemakkelijken!